Świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze - opieka długoterminowa
Aktualizacja 18.12.2020
Świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze mogą być udzielane w warunkach domowych lub w zakładzie opiekuńczym.
Świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze - gdzie się leczyć
To opieka nad obłożnie i przewlekle chorym przebywającym w domu. Może nią być objęty pacjent, który nie wymaga leczenia w warunkach stacjonarnych, jednak ze względu na istniejące problemy zdrowotne potrzebuje systematycznej i intensywnej opieki pielęgniarskiej w warunkach domowych. Opieka ta jest realizowana we współpracy z lekarzem POZ.
Do pielęgniarskiej opieki długoterminowej domowej mogą być zakwalifikowani pacjenci, którzy:
- w ocenie opartej na skali Barthel otrzymali 40 punktów lub mniej
- nie korzystają w tym samym czasie z domowej opieki dla pacjentów wentylowanych mechanicznie, hospicjum domowego, stacjonarnego zakładu opiekuńczego (opiekuńczo-leczniczego lub pielęgnacyjno-opiekuńczego)
- nie są w ostrej fazie choroby psychicznej
Świadczenia pielęgniarskie domowe udzielane są na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, do którego dołącza się kartę oceny pacjenta według skali Barthel.
Skala Barthel pozwala ocenić stan chorego pod względem m.in. jego samodzielności przy wykonywaniu codziennych czynności takich, jak: spożywanie posiłków, siadanie, przemieszczanie się, ubieranie się i rozbieranie, kontrolowanie potrzeb fizjologicznych, utrzymanie higieny osobistej, korzystanie z toalety.
- Pielęgniarka opieki długoterminowej domowej zobowiązana jest do powiadomienia lekarza i pielęgniarki POZ, do których pacjent złożył deklaracje wyboru, o terminie rozpoczęcia i zakończenia udzielania świadczeń, a także o istotnych zmianach w stanie zdrowia pacjenta.
- Karta wizyt powinna być potwierdzona podpisem przez pacjenta, jego rodzinę lub opiekuna.
- Środki higieniczne i opatrunkowe, leki i inne wyroby medyczne zlecone przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, zapewnia rodzina pacjenta (lub jego opiekun faktyczny/ prawny).
- Wizyty, nie mniej niż 4 w tygodniu, odbywają się dni powszednie, od poniedziałku do piątku w godz. 8-20.
- W medycznie uzasadnionych przypadkach wizyty mogą odbywać się również w soboty i dni ustawowo wolne od pracy.
- W dni powszednie oraz w dni wolne od pracy po godz. 20.00 do godz. 8.00 dnia następnego, świadczenia pielęgniarskie wynikające z zachowania ciągłości procesu leczenia i pielęgnacji zapewnia, w medycznie uzasadnionych przypadkach, przychodnia realizująca umowę w zakresie nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej.
Zadaniem zakładu opiekuńczego jest okresowe objęcie całodobową pielęgnacją oraz kontynuacja leczenia osób przewlekle chorych, a także osób, które przebywały w szpitalu i u których ukończono proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego. Osoby te, ze względu na stan zdrowia i niesprawność fizyczną, brak samodzielności w samoopiece i samopielęgnacji, konieczność stałej kontroli lekarskiej, potrzebę profesjonalnej pielęgnacji oraz rehabilitację, wymagają całodobowej opieki.
Kierowanie do zakładu opiekuńczego
Od 1 lipca 2012 roku kierowanie do zakładu opiekuńczego (opieki długoterminowej/) odbywa się zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 731).
- Rozporządzenie zawiera wzory wymaganych przy kierowaniu: wniosku, wywiadu pielęgniarskiego i zaświadczenia lekarskiego oraz skierowania.
- Pacjent (lub jego opiekun prawny lub faktyczny) występuje do lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (np. do lekarza rodzinnego) z wnioskiem o wydanie skierowania do zakładu opiekuńczego; do wniosku załącza wywiad pielęgniarski oraz zaświadczenie lekarskie.
- Skierowanie do zakładu opiekuńczego wydaje lekarz ubezpieczenia zdrowotnego.
- Pacjent składa skierowanie bezpośrednio do wybranego przez siebie zakładu opiekuńczego.
- Wniosek, skierowanie oraz wywiad pielęgniarski i zaświadczenie lekarskie nie są wymagane, jeśli sąd opiekuńczy wyda orzeczenie o umieszczeniu chorego w zakładzie opiekuńczym. W takiej sytuacji podstawą do umieszczenia chorego w zakładzie opiekuńczym jest orzeczenie sądu opiekuńczego.
- Do zakładów opiekuńczych przyjmowane są osoby, które w ocenie samodzielności według skali Barthel, uzyskały 40 punktów lub mniej.
- Do zakładów nie są przyjmowane osoby, dla których podstawowym wskazaniem do objęcia opieką jest zaawansowana choroba nowotworowa, choroba psychiczna lub uzależnienie.
- Pacjent w zakładzie opiekuńczym ma zapewnione niezbędne leki, przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze (np. pieluchomajtki), badania diagnostyczne, żywienie dojelitowe i pozajelitowe.
- Miesięczna opłata za pobyt w zakładzie opiekuńczym, obejmująca koszty wyżywienia i zakwaterowania nie może być wyższa niż 70% miesięcznego dochodu pacjenta.
- W przypadku dziecka do ukończenia 18. roku życia, a jeżeli kształci się dalej - do ukończenia 26. roku życia, przebywającego w zakładzie opiekuńczym lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej, opłata nie może być wyższa niż 70% miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie.
- Opłatę ustala się ponownie po każdorazowej zmianie wysokości dochodu świadczeniobiorcy przebywającego w zakładzie opiekuńczym.
- Zakład opiekuńczy nie jest domem pomocy społecznej, nie są do niego kierowane osoby, dla których jedynym wskazaniem do objęcia opieką jest trudna sytuacja socjalna.
Żywienie dojelitowe i pozajelitowe
Dotyczy pacjentów, którzy z powodu braku możliwości podawania drogą naturalną diety kuchennej, wymagają długotrwałego przewidywanego dłużej niż 30 dni, podawania substancji odżywczych w sposób inny niż doustnie; ilość diety powinna być dostosowana do aktualnego zapotrzebowania białkowo-energetycznego chorego.
Kwalifikacja pacjenta do żywienia:
- dojelitowego - odbywa się w szpitalu lub w poradni prowadzącej leczenie żywieniowe
- pozajelitowego - odbywa się w szpitalu
Żywienie dojelitowe i pozajelitowe powinno być realizowane zgodnie z aktualną wiedzą medyczną; rodzaje diet, zasady opieki nad dostępem do żywienia dojelitowego lub pozjelitowego oraz zasady podaży diety, a także zapobieganie, rozpoznawanie i postępowanie w przypadku powikłań powinny być zgodne ze standardami żywienia pozajelitowego i dojelitowego opracowanymi przez Polskie Towarzystwo Żywienia Pozajelitowego i Dojelitowego.
Żywienie dojelitowe może być zastosowane u chorych, u których wytworzono dostęp sztuczny do przewodu pokarmowego, gdyż nie jest możliwe odżywianie drogą doustną przy zachowanej czynności przewodu pokarmowego.
Żywienie pozajelitowe jest stosowane u chorych, u których niemożliwe jest żywienie przez przewód pokarmowy; wszystkie niezbędne substancje odżywcze w przypadku żywienia pozajelitowego podawane są drogą dożylną.
Wspomaganie oddychania (wentylacja mechaniczna)
- w zakładzie opiekuńczym
Wspomaganie oddychania dotyczy pacjentów z niewydolnością oddechową przebywających w zakładzie opiekuńczym, którzy nie wymagają hospitalizacji w oddziałach intensywnej terapii, ale potrzebują ciągłej terapii oddechowej przy pomocy respiratora.
W zakładzie opiekuńczym korzystają z całodobowego, mechanicznego lub ciśnieniowego wspomagania oddechu.
- w warunkach domowych
Świadczeniami mogą być objęci pacjenci, którzy mają zapewnione odpowiednie warunki domowe i rodzinę/ opiekunów prawnych przeszkolonych w zakresie pielęgnacji i obsługi aparatury medycznej oraz udzielania pierwszej pomocy. W warunkach domowych prowadzona jest:
- terapia inwazyjna - za pomocą respiratora (przez rurkę tracheotomijną), bądź
- terapia nieinwazyjna - za pomocą ustników, masek i kasków.
Opiekę nad pacjentem z niewydolnością oddechową sprawuje zespół długoterminowej opieki domowej, składający się z lekarza, pielęgniarki i fizjoterapeuty. Maksymalna częstotliwość i liczba wizyt domowych ustalana jest indywidualnie przez lekarza.
Opieka nad pacjentem wymagającym inwazyjnej wentylacji mechanicznej:
- to nie mniej niż: 1 porada lekarska, 2 wizyty pielęgniarskie i 2 wizyty fizjoterapeuty w tygodniu.
Opieka nad pacjentem wymagającym nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej:
- powyżej 16 godzin na dobę oraz w przypadku dzieci i młodzieży do ukończenia 18 roku życia - bez względu na czas trwania wentylacji, to nie mniej niż: jedna porada lekarska, dwie wizyty pielęgniarskie i dwie wizyty fizjoterapeuty w tygodniu
- od 8 - 16 godzin na dobę, porada lekarska powinna się odbyć nie mniej niż raz na dwa tygodnie, wizyta pielęgniarska - nie mniej niż raz w tygodniu, wizyta osoby prowadzącej fizjoterapię - nie mniej niż dwa razy w tygodniu
- poniżej 8 godzin na dobę, porada lekarska i wizyta pielęgniarska powinny się odbyć nie mniej niż jeden raz na kwartał.
W sytuacjach wymagających nagłej konsultacji, lekarz i pielęgniarka dostępni są pod telefonem. Chory pozostaje pod obserwacją, ma zapewnione badania diagnostyczne konieczne do właściwej realizacji terapii w domu.
Zespół wentylacji domowej wykonuje m.in. badania diagnostyczne umożliwiające właściwą terapię oddechową w warunkach domowych, a w szczególności: badania obrazowe (w tym RTG i USG – w pełnym zakresie), badanie równowagi kwasowo-zasadowej krwi i gazów oddechowych w arterializowanej krwi kapilarnej.
Świadczenia są udzielane na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, do którego dołącza się: kartę informacyjną leczenia szpitalnego, wyniki badań pacjenta oraz kwalifikację do objęcia opieką w warunkach domowych.
Do objęcia opieką w warunkach domowych kwalifikuje:
- w przypadku pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową, wymagających stosowania inwazyjnej wentylacji mechanicznej – lekarz specjalista anestezjologii i intensywnej terapii zatrudniony w szpitalu, w którym zakończono leczenie świadczeniobiorcy;
- W przypadku pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową, wymagających stosowania nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej – lekarz specjalista anestezjologii i intensywnej terapii lub lekarz specjalista chorób płuc zatrudniony w szpitalu, w którym zakończono leczenie świadczeniobiorcy.