Drukuj

Profilaktyka chorób odtytoniowych (w tym POCHP)

Etap podstawowy programu adresowany jest do osób powyżej 18 r.ż. palących tytoń lub używających nowatorskich wyrobów tytoniowych lub papierosów elektronicznych, w tym - w zakresie diagnostyki POChP - w szczególności do kobiet i mężczyzn pomiędzy 40 a 65 rokiem życia, którzy nie mieli wykonanych badań spirometrycznych w ramach programu profilaktyki POChP w ciągu ostatnich 36 miesięcy, u których nie zdiagnozowano wcześniej, w sposób potwierdzony badaniem spirometrycznym, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, przewlekłego zapalenia oskrzeli lub rozedmy.

Etap specjalistyczny skierowany jest do osób powyżej 16. roku życia uzależnionych od tytoniu, w tym nowatorskich wyrobów tytoniowych, lub uzależnionych od używania papierosów elektronicznych, skierowanych z etapu podstawowego lub z oddziału szpitalnego oraz zgłaszających się bez skierowania.

Jak skorzystać z badań?

Profilaktyka chorób odtytoniowych (w tym POCHP)Bezpłatne badania w ramach programu można wykonać w zakładach opieki zdrowotnej, które podpisały z NFZ umowę na realizację programu. Wystarczy zgłosić się osobiście lub umówić na wizytę telefonicznie. Skierowanie nie jest potrzebne. Z badań mogą korzystać wszystkie osoby ubezpieczone w NFZ, które mieszczą się w grupie wiekowej i nie wykonywały badań spirometrycznych w ciągu ostatnich trzech lat. Jeśli osoba nie mieści się w grupie wiekowej również może skorzystać z bezpłatnego badania spirometrycznego w ramach ubezpieczenia w NFZ. W tym celu powinna zgłosić się do lekarza specjalisty, który na badanie wyda skierowanie.

Opis programu:

W Polsce palenie tytoniu jest szeroko rozpowszechnione i znacząco wpływa na jakość oraz długość życia. Pali ok. 8 milionów osób. Skala i niekorzystne wzory palenia tytoniu w Polsce doprowadziły do epidemii chorób odtytoniowych i pogorszenia się stanu zdrowia społeczeństwa polskiego. Umieralność na nowotwory płuca, chorobę występującą prawie wyłącznie u palaczy tytoniu, jest w Polsce na jednym z najwyższych poziomów na świecie. Palenie jest odpowiedzialne za ok. 56 tys. przedwczesnych zgonów w populacji mężczyzn, a corocznie z powodu schorzeń odtytoniowych umiera przedwcześnie ok. 83 tys. Polaków. Jednym z najczęściej występujących schorzeń, którego etiologia związana jest bezpośrednio z ekspozycją na dym tytoniowy jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POCHP) - przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedma płuc. Szacuje się, że w Polsce na POCHP choruje 2 miliony osób, co stanowi 5% społeczeństwa. Jej jedynym objawem przez wiele lat jest przewlekły kaszel. POCHP prowadzi do niedotlenienia organizmu, a w niektórych przypadkach nawet do śmierci. Chory traci rezerwy oddechowe trzy razy szybciej niż osoba zdrowa. Każdy palacz między 40 a 50 rokiem życia powinien sprawdzić, czy jego płuca zachowują zdrowie czy też starzeją się przedwcześnie. Najlepszy sposobem na sprawdzenie rezerw czynnościowych naszych płuc jest badanie spirometryczne. Badanie to jest proste, niebolesne i trwa około 5 minut. Nieprawidłowy wynik spirometrii oznacza potrzebę badania lekarskiego i rozpoczęcia leczenia, dzięki któremu można wrócić do zdrowia. Spirometria pozwala też określić ryzyko zachorowania na raka płuc i zawał serca.

Cele programu:

  • cele główne:
    - zmniejszenie zachorowalności na schorzenia odtytoniowe, w tym ograniczenie zachorowalności, inwalidztwa i umieralności z powodu POChP poprzez kompleksowe działania edukacyjno-diagnostyczne i terapeutyczne w grupach wysokiego ryzyka;
  • cele dodatkowe:
    - poprawa świadomości w zakresie szkodliwości palenia oraz metod zapobiegania i leczenia uzależnienia od tytoniu, w tym upowszechnienie wiedzy o POChP, czynnikach jej ryzyka oraz zdrowotnych i społecznych skutkach choroby,
    - wczesne wykrywanie POChP i innych chorób odtytoniowych oraz poprawa dostępności do specjalistycznego leczenia uzależnienia od tytoniu i chorób płuc,
    - poprawa skuteczności leczenia chorób odtytoniowych, w szczególności, chorób układu oddechowego, chorób układu krążenia i chorób nowotworowych, u pacjentów uzależnionych od tytoniu,
    - zmniejszenie kosztów leczenia chorób odtytoniowych;

W ramach programu realizowane są kolejno następujące świadczenia:

  1. zapoznanie pacjenta z założeniami programu i zebranie wywiadu dotyczącego używania wyrobów tytoniowych lub papierosów elektronicznych
  2. przeprowadzenie wywiadu dotyczącego chorób współistniejących
  3. wykonanie badań lekarskich i diagnostycznych: badanie przedmiotowe (pomiar masy ciała, wzrostu, ciśnienia tętniczego krwi), badanie fizykalne oraz - w przypadku osób palących zakwalifikowanych do działań w zakresie profilaktyki POCHP - dodatkowo wykonywane jest badanie spirometryczne (polega na oddychaniu do aparatu mierzącego pojemność płuc i szybkość wydechu)
  4. przeprowadzenie testu Fagerstroma i testu motywacji do zaprzestania palenia, ocenę depresji i objawów abstynencji (etap specjalistyczny)
  5. oznaczenie tlenku węgla w wydychanym powietrzu (etap specjalistyczny)
  6. udzielenie porady lekarskiej: w tym m.in. edukacja dotycząca skutków zdrowotnych używania wyrobów tytoniowych lub papierosów elektronicznych; porada antynikotynowa z zaplanowaniem terapii grupowej lub indywidualnej i farmakoterapii; prowadzenie terapii
  7. w przypadku wykrycia nieprawidłowości kieruje się pacjenta na dalszą diagnostykę.