Położna podstawowej opieki zdrowotnej (POZ, środowiskowa)
Położna środowiskowa sprawuje kompleksową pielęgnacyjną opiekę położniczą i ginekologiczną nad osobami płci żeńskiej oraz noworodkami do 2 miesiąca życia. Wyboru/ zmiany położnej można dokonać do 2 razy w roku kalendarzowym, w nowym miejscu udzielania świadczeń.
Świadczenia gwarantowane położnej podstawowej opieki zdrowotnej obejmują wizytę realizowaną w warunkach ambulatoryjnych, w przypadkach uzasadnionych medycznie – w domu pacjentki, wizytę patronażową oraz profilaktyczną.
Świadczenia realizowane są od poniedziałku do piątku, w godzinach pomiędzy 8.00 a 18.00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy, zgodnie z harmonogramem pracy świadczeniodawcy.
W przypadkach uzasadnionych stanem zdrowia pacjentki, świadczenie jest udzielane w dniu zgłoszenia; w pozostałych przypadkach wynikających z zakresu zadań położnej POZ, świadczenia są udzielane w terminie uzgodnionym z pacjentką.
Świadczenia realizowane na podstawie zlecenia lekarskiego lub skierowania są wykonywane zgodnie z terminami określonymi w treści zlecenia lub skierowania.
Wizyty profilaktyczne położnej POZ obejmują: rozpoznanie problemów zdrowotnych, a także zaplanowanie i realizację, w zakresie posiadanych kompetencji, świadczeń profilaktycznych oraz z zakresu promocji zdrowia, w tym prowadzenie edukacji kobiet w ciąży oraz w ciąży wysokiego ryzyka, przygotowującej kobiety do porodu i rodzicielstwa.
Podstawą prowadzenia edukacji przedporodowej dla kobiet w ciąży, w tym kobiet w ciąży wysokiego ryzyka, jest opracowany przez położną POZ i stanowiący integralną część dokumentacji medycznej pacjentki, plan edukacji obejmujący praktyczne i teoretyczne przygotowanie do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa (także w przypadku świadczeń realizowanych w formie grupowej),
Począwszy od 21 tygodnia ciąży aż do rozwiązania położna środowiskowa sprawuje opiekę w formie wizyt odbywających się:
- od 21 do 31 tygodnia ciąży - 1 raz w tygodniu (do 10 wizyt maksymalnie)
- od 32 tyg. ciąży do porodu - 2 razy w tygodniu (do 16 wizyt maksymalnie)
Położna POZ opiekuje się noworodkiem do ukończenia 2 miesiąca życia oraz kobietą w okresie połogu - do 42 dnia po porodzie. NFZ finansuje do 6 wizyt patronażowych* u jednego noworodka.
Realizując opiekę, położna POZ obowiązana jest do wykonania w okresie dwóch miesięcy kalendarzowych od czterech do sześciu wizyt patronażowych:
0–4 doba życia**
1. W przypadku porodu fizjologicznego prowadzonego samodzielnie przez położną – badanie przedmiotowe dziecka, z uwzględnieniem oceny stanu ogólnego bezpośrednio po urodzeniu według skali Apgar.
2. Wprowadzenie postępowania umożliwiającego tworzenie więzi matki z dzieckiem i prawidłowe rozpoczęcie karmienia piersią.
3. Wykonanie pomiarów masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej.
4. Profilaktyka zakażeń przedniego odcinka oka.
1–6 tydzień życia
Wizyty patronażowe położnej, co najmniej 4, mające na celu
1) opiekę nad noworodkiem lub niemowlęciem, w tym:
- obserwację i ocenę rozwoju fizycznego w zakresie: adaptacji do środowiska zewnętrznego, stanu skóry i błon śluzowych, pępka, wydalin, wydzielin, rozwoju psychoruchowego, funkcjonowania narządów zmysłów,
- ocenę odruchów noworodka, sposobu oraz technik karmienia,
- wykrywanie objawów patologicznych,
- ocenę relacji rodziny z noworodkiem;
2) prowadzenie edukacji zdrowotnej i udzielanie porad w zakresie: pielęgnacji noworodka, karmienia piersią, szczepień ochronnych, badań profilaktycznych, opieki medycznej, socjalnej oraz w zakresie laktacji, kontroli płodności, samoopieki;
3) promowanie zachowań prozdrowotnych rodziców
4) identyfikowanie czynników ryzyka w rodzinie
5) formułowanie diagnozy i ustalanie hierarchii podejmowanych działań.
Po zakończeniu wizyt patronażowych położna przekazuje opiekę nad niemowlęciem pielęgniarce podstawowej opieki zdrowotnej.
* Badania wykonywane w obecności opiekunów prawnych lub faktycznych w domu dziecka.
** Pierwsza wizyta patronażowa odbywa się nie później niż 48 godzin po opuszczeniu szpitala przez matkę i dziecko.
Położna środowiskowa realizuje w formie wizyt domowych opiekę pielęgnacyjną nad kobietą po operacji ginekologicznej lub onkologiczno-ginekologicznej; świadczenie udzielane jest na podstawie skierowania od lekarza specjalisty, wystawionego w związku z zakończeniem leczenia szpitalnego. Wizyty domowe położnej środowiskowej obejmują okres od momentu wypisu ze szpitala do całkowitego zagojenia się rany pooperacyjnej.
Położna POZ może pobierać rozmaz cytologiczny, jeśli ma uprawnienia i umowę na ten zakres świadczeń z NFZ.
Położna sprawuje opiekę nad kobietą w każdym okresie jej życia.